Arcydzięgiel lekarski na lepsze trawienie

Arcydzięgiel lekarski (Archangelica officinalis). Roślina ta występuje w Europie północnej (Półwysep Skandynawski, Islandia), Grenlandii i północnej Azji. W Polsce jest to roślina chroniona, w stanie dzikim występująca rzadko, przeważnie w Karpatach i Sudetach. Bez problemu można go uprawiać w przydomowych ogródkach, gdzie rozsiewa się samoistnie. Dobrym sposobem jest wysiane kilkunastu nasion w okolicach ogrodzenia – tam jako roślina krucha nie będzie narażona na uszkodzenia. Wysiewać roślinę najlepiej jest w końcu lipca, tuż po sezonie kwitnięcia arcydzięgla.

Ta dwuletnia roślina w pierwszym roku wytwarza rozetę liści a w drugim roku wyrasta z niej wysoki, nieraz dwumetrowy pęd kwiatowy o niepozornych żółtych kwiatach zebranych w baldachy. Cała roślina charakteryzuje się specyficznym zapachem przypominającym piżmo.

Głównym składnikiem zielarskim jest kłącze, które zbiera się jesienią w pierwszym roku uprawy (druga połowa września) lub wczesną wiosną przed wyrośnięciem pędu kwiatowego. Umyte kłącza krojone lub w całości suszy się w temperaturze około 35°C i przechowuje się w suchym, ciemnym i chłodnym miejscu, najlepiej w zamkniętych puszkach gdyż często atakowany jest przez szkodniki.

Arcydzięgiel zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i enzymów trawiennych, ułatwiając tym samym trawienie i usuwa nagromadzone gazy. Działa uspokajająco. Jest zalecany przy bezsenności, wyczerpaniu nerwowym, bólach głowy. Działanie moczopędne powoduje szybsze pozbycie się zbędnych produktów przemiany materii. Działa antybakteryjnie.

Napar z korzenia arcydzięgla

Płaską łyżeczkę rozdrobnionych korzeni zalać szklanką wrzącej wody i parzyć ok. 20 minut. Pić 2-3 razy dziennie przed jedzeniem dla zwiększenia apetytu, lub po posiłku dla poprawy trawienia. Herbatka ta działa też uspokajająco.

Nalewka z korzenia arcydzięgla

100 g korzenia zalać 100 g spirytusu i odstawić na 2 tygodnie. Pić 20-30 kropli na cukier lub wodę przy zaburzeniach trawiennych i zatruciach alkoholowych i nikotynowych. Uwaga arcydzięgiel wzmaga moc spirytusu, czasem wystarczy kieliszek by zwalić z nóg. Moc takiego alkoholu można poznać próbując góralskiej wódki litworówki.

Kąpiel uspokajająca

100—150 g rozdrobnionego korzenia gotować w 2 litrach wody przez dwie minuty. Przecedzić i wlać do wanny. Kąpiel powinna trwać ok. 20 minut.

Kandyzowane pędy arcydzięgla

Wiosną zerwać młode nie zdrewniałe ogonki liściowe i pędy kwiatowe. Zeskrobać wierzchnią skórkę i pokroić w pięciocentymetrowe odcinki. Usmażyć w syropie otrzymanym z wody i cukru. Tak przygotowane pędy służą jako dodatek do bakalii, które można dodawać do wypieków, a żucie tych pędów daje ulgę przy zapaleniu jamy ustnej i dziąseł.